Fatih Devrine Dair Başucu Kaynağı...
"istanbul'un fethi yalnız sultan mehmed'in saltanatı için değil osmanlı devleti için bir ölüm kalım dâvası olarak ortada idi. Fatih Mehmed Osmanlı Devleti'nin bu hayati dâvasını kendi şahsında ve kendi istikbali için en trajik bir şekilde hissetmiş son Osmanlı hükümdarıdır. O düğümü kılıçla kesmeği deneyecektir."
- Halil İnalcık
Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar 1 Osmanlı İmparatorluğu'nu dünya tarihçiliğinin merkezine koyan Halil İnalcık'ın ilk ve en önemli çalışmalarından biri. İnalcık ilk defa 1954 yılında yayımlanan bu eserde geleceğin fatihi olarak dünya tarihinde önemli bir mevkii kazanacak II. Mehmed'in ilk sultanlık tecrübesini ve iktidarını güçlendirmek için babası ve devlet adamları ile olan rekabetini zengin kaynaklardan damıttığı bilgilerle analiz ediyor.
Dört bölümden meydana gelen eserin ilk üç bölümünde İstanbul'un 1453 tarihindeki fethine giden son on yıllık gergin devir (1443-1453) ele alınıyor. İnalcık'ın "imparatorluk buhranı" olarak tanımladığı bu dönem II. Murad'ın oğlu Şehzade Mehmed lehine tahtan çekilmesi Osmanlıları Balkanlar'dan atma ümidiyle bir araya gelen Haçlı ordusunun Varna'da yenilgiye uğratılması (1444) II. Murad'ın iki yıl sonra tekrar tahta dönüşü Osmanlı siyasi eliti arasındaki mücadeleler ve bu çekişmenin iç ve dış siyasi gelişmelere yansımaları gibi pek çok kritik tarihi meseleyi barındırıyor. İnalcık dördüncü bölümde ise Osmanlıların Balkanlar'da kurdukları toprak sistemini ve idari rejimini inceliyor Osmanlıların Balkanlar'a yerleşmesine dair birçok görüşü temelden sorgulayan bir perspektif sunuyor.
Yarım asrı aşkın bir zamandır alanında kaynak olarak kullanılan Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar 1 yeniden tarihçilerin ve meraklıların başucundaki yerini alıyor...